Mô hình phát triển đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng và triển khai các ứng dụng và dự án phần mềm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các mô hình phát triển phần mềm phổ biến nhất và những ưu điểm của từng mô hình. Bạn sẽ hiểu rõ hơn về cách mỗi mô hình hoạt động và tại sao chúng được áp dụng trong cộng đồng phát triển phần mềm.

1. Mô hình phát triển phần mềm là gì?

Mô hình phát triển phần mềm là một quy trình hoặc khuôn khổ hướng dẫn cách xây dựng và triển khai phần mềm một cách có tổ chức. Nó bao gồm các bước, pha, hoạt động và vai trò của các thành viên trong nhóm phát triển để đảm bảo việc phát triển phần mềm thành công và đáp ứng được yêu cầu của khách hàng.

Mô hình phát triển phần mềm giúp quản lý dự án, phân chia công việc, xác định các bước tiến trình và đảm bảo rằng sản phẩm phần mềm cuối cùng có chất lượng tốt và đáp ứng yêu cầu của khách hàng. Có nhiều mô hình phát triển phần mềm phổ biến được sử dụng trong ngành công nghiệp phần mềm, bao gồm:

• Mô hình Waterfall: Mô hình tuyến tính, trong đó các giai đoạn phát triển diễn ra theo một trình tự tuyến tính.
• Mô hình Spiral: Mô hình linh hoạt kết hợp các khía cạnh của mô hình Waterfall và phương pháp Agile. 
• Mô hình Agile: Mô hình linh hoạt, tập trung vào việc chia nhỏ quá trình phát triển thành các chu kỳ ngắn và linh hoạt, cho phép thay đổi yêu cầu và phản hồi nhanh chóng từ khách hàng.
• Mô hình V-Model: Mô hình Waterfall mở rộng, đồng thời phát triển các bài kiểm tra và kiểm thử song song với từng giai đoạn phát triển.
• Mô hình Incremental: Mô hình phát triển từng bước một, bổ sung các tính năng mới vào phiên bản cũ cho đến khi đạt được phiên bản hoàn chỉnh.

Xem thêm bài viết:

- Hướng dẫn cài đặt Web server Apache trên CentOS 7

- Cài đặt cấu hình cân bằng tải với HaProxy và Docker

- Tìm hiểu về ràng buộc (Constraint) trong SQL

2. Mô hình phát triển phần mềm mang lại lợi ích gì?

Mô hình phát triển phần mềm mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho quá trình phát triển và triển khai phần mềm. Dưới đây là một số lợi ích chi tiết của việc sử dụng mô hình phát triển phần mềm:

Tổ chức và quản lý

Mô hình phát triển phần mềm cung cấp một khuôn khổ cụ thể và có cấu trúc để tổ chức và quản lý quá trình phát triển phần mềm. Nó định rõ các bước, pha và hoạt động cần thiết để hoàn thành dự án phần mềm. Nhờ đó, các thành viên trong nhóm phát triển có thể hiểu rõ công việc của mình, phân công công việc một cách rõ ràng và phối hợp hiệu quả với nhau.

Đáp ứng yêu cầu

Đảm bảo rằng quá trình xác định yêu cầu được thực hiện cẩn thận từ đầu. Điều này giúp sản phẩm cuối cùng sẽ đáp ứng được các yêu cầu và nhu cầu của khách hàng. Việc xác định yêu cầu đầy đủ và rõ ràng từ đầu cũng tránh được các thay đổi yêu cầu không cần thiết và tiết kiệm thời gian, công sức, tài nguyên.

Kiểm soát rủi ro

Mô hình phát triển phần mềm thường bao gồm các bước kiểm thử và đánh giá tiến độ, giúp nhận biết và quản lý rủi ro trong quá trình phát triển. Điều này giúp tránh các vấn đề và sai sót không mong muốn, và giúp đảm bảo dự án được thực hiện một cách ổn định và hiệu quả.

Tiết kiệm thời gian và tài nguyên

Mô hình phát triển phần mềm giúp tối ưu hóa việc sử dụng thời gian và tài nguyên. Việc sắp xếp công việc theo các giai đoạn và pha cho phép nhóm phát triển tiến hành công việc một cách có hệ thống và tuần tự. Điều này giúp tránh sự rối loạn và lãng phí, từ đó giảm thiểu chi phí không cần thiết và tăng hiệu quả trong việc sử dụng tài nguyên.

Đảm bảo chất lượng

Các mô hình phát triển phần mềm thường bao gồm các bước kiểm thử và đảm bảo chất lượng. Việc thực hiện kiểm thử thường xuyên giúp phát hiện và sửa chữa lỗi ngay từ khi chúng xuất hiện, giúp đảm bảo rằng sản phẩm cuối cùng có chất lượng tốt và đáp ứng yêu cầu của khách hàng.

Dễ dàng duy trì và mở rộng

Mô hình phát triển phần mềm thường cung cấp sự cân nhắc và chi tiết trong việc xây dựng kiến trúc và thiết kế phần mềm. Điều này giúp dễ dàng duy trì, sửa đổi và mở rộng phần mềm sau khi hoàn thành. Việc có kiến trúc và thiết kế rõ ràng từ đầu giúp giảm thiểu sự rối loạn và rủi ro khi thực hiện các thay đổi và mở rộng phần mềm sau này.

>>> Tham khảo thêm các phương pháp kiểm thử phần mềm: 

Black box testing là gì? Các phương pháp được sử dụng trong Black box testing

End-to-end testing là gì? Các bước thực hiện end-to-end testing

Load testing là gì? Các công cụ hỗ trợ load testing

Performance testing là gì? Quy trình các bước thực hiện performance testing

Stress testing là gì? Phân biệt stress testing và load testing

3. Các mô hình phát triển phần mềm phổ biến

Dưới đây là mô tả chi tiết của các mô hình phát triển phần mềm phổ biến, bao gồm đặc điểm, mô tả và áp dụng:

3.1 Mô hình Waterfall - Mô hình thác nước

• Đặc điểm: Mô hình Waterfall là mô hình tuyến tính, trong đó các giai đoạn phát triển diễn ra theo một trình tự tuyến tính. Mỗi giai đoạn phải hoàn thành hoàn toàn trước khi bắt đầu giai đoạn tiếp theo. Giai đoạn sau chỉ bắt đầu khi giai đoạn trước đó đã hoàn thành và kiểm tra.
• Mô tả: Mô hình Waterfall thích hợp cho các dự án có yêu cầu cụ thể và ổn định từ đầu. Nó có cấu trúc rõ ràng, dễ dàng quản lý và đảm bảo các bước tiến trình tuần tự. Tuy nhiên, nó có thể gặp khó khăn khi phải đối mặt với sự thay đổi yêu cầu hay khi xuất hiện rủi ro không mong muốn.
• Áp dụng: Mô hình Waterfall thích hợp cho các dự án nhỏ, có yêu cầu rõ ràng và ổn định, không đòi hỏi nhiều sự thay đổi trong quá trình phát triển. Nó được sử dụng chủ yếu trong các dự án phần mềm có mục tiêu và phạm vi đã được xác định rõ ràng từ đầu.

3.2 Mô hình Spiral - Mô hình xoắn ốc

• Đặc điểm: Mô hình Spiral là mô hình linh hoạt, lặp lại và tập trung vào kiểm soát rủi ro. Nó kết hợp các khía cạnh của mô hình Waterfall và phương pháp Agile. Mô hình này bao gồm nhiều vòng lặp để kiểm soát rủi ro và đánh giá tiến độ.
• Mô tả: Mô hình Spiral thích hợp cho các dự án lớn, phức tạp hoặc có nhiều rủi ro. Nó giúp định danh và quản lý rủi ro một cách cẩn thận từng bước một và cho phép điều chỉnh phạm vi và kế hoạch dự án trong quá trình phát triển.
• Áp dụng: Mô hình Spiral thích hợp cho các dự án lớn, có yêu cầu thay đổi liên tục và cần giám sát rủi ro thường xuyên. Nó được sử dụng trong các dự án phần mềm có tính chất linh hoạt và cần phối hợp chặt chẽ giữa khách hàng và nhóm phát triển.

3.3 Mô hình Agile - Mô hình linh hoạt

• Đặc điểm: Mô hình Agile là mô hình linh hoạt và tập trung vào việc tạo ra giá trị cho khách hàng một cách nhanh chóng. Phát triển được chia thành các chu kỳ ngắn, thường từ 1 đến 4 tuần, gọi là "Sprint" trong Scrum. Agile đề cao sự tương tác liên tục giữa các thành viên trong nhóm phát triển và khách hàng.
• Mô tả: Mô hình Agile thích hợp cho các dự án có yêu cầu thay đổi liên tục hoặc có tính chất linh hoạt. Nó cho phép các chức năng quan trọng được triển khai trước, tạo ra giá trị ngay từ đầu và cho phép thay đổi yêu cầu trong suốt quá trình phát triển.
• Áp dụng: Mô hình Agile phù hợp với các dự án phần mềm có quy mô nhỏ đến trung bình, yêu cầu thay đổi liên tục từ khách hàng và đòi hỏi sự tương tác tích cực giữa các thành viên trong nhóm phát triển và khách hàng.

3.4 Mô hình V-Model - Mô hình chữ V

• Đặc điểm: Mô hình V-Model là mô hình phát triển mở rộng từ mô hình Waterfall. Các bài kiểm tra và kiểm thử được phát triển đồng thời và song song với từng giai đoạn phát triển. Điều này đảm bảo rằng từng bước phát triển có một bài kiểm tra hoặc kiểm thử tương ứng, giúp đảm bảo tích hợp và kiểm tra hiệu quả.
• Mô tả: Mô hình V-Model thích hợp cho các dự án đòi hỏi tính chính xác và đáng tin cậy trong kiểm thử. Nó tạo mối liên kết mạnh mẽ giữa các giai đoạn phát triển và kiểm thử, giúp đảm bảo rằng dự án được kiểm tra toàn diện và chất lượng sản phẩm đạt được.
• Áp dụng: Mô hình V-Model thích hợp cho các dự án phần mềm cần đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy trong quá trình kiểm thử. Nó được sử dụng trong các dự án có yêu cầu kiểm thử chi tiết và cần đảm bảo tích hợp hiệu quả giữa các bước phát triển và kiểm thử.

3.5 Mô hình Incremental - Mô hình tăng dần

• Đặc điểm: Mô hình Incremental là mô hình phát triển từng bước một, bổ sung các tính năng mới vào phiên bản cũ cho đến khi đạt được phiên bản hoàn chỉnh. Nó cho phép phát triển dần dần và kiểm tra từng bước phát triển một cách độc lập.
• Mô tả: Mô hình này thích hợp cho các dự án đòi hỏi sự tiến bộ từng bước và kiểm tra liên tục. Nó giúp giảm thiểu rủi ro và tiết kiệm thời gian và tài nguyên, vì chỉ cần tập trung vào các tính năng quan trọng và cần thiết.
• Áp dụng: Mô hình Incremental phù hợp với các dự án có phạm vi lớn và phức tạp, được triển khai từ từ để đảm bảo sự ổn định và chất lượng của ứng dụng ngay từ các phiên bản đầu tiên.

Tạm kết

Trên đây là những thông tin về các mô hình phát triển phần mềm phổ biến mà chúng ta đã tìm hiểu trong bài viết này. Mỗi mô hình đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, và lựa chọn mô hình phù hợp sẽ tùy thuộc vào tính chất và yêu cầu của dự án cũng như tầm nhìn và triển vọng của nhóm phát triển.

Hi vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các mô hình phát triển phần mềm phổ biến và có thêm kiến thức để ứng dụng trong công việc của mình.

Stringee Communication APIs là giải pháp cung cấp các tính năng giao tiếp như gọi thoại, gọi video, tin nhắn chat, SMS hay tổng đài CSKH cho phép tích hợp trực tiếp vào ứng dụng/website của doanh nghiệp nhanh chóng. Nhờ đó giúp tiết kiệm đến 80% thời gian và chi phí cho doanh nghiệp bởi thông thường nếu tự phát triển các tính năng này có thể mất từ 1 - 3 năm.

Bộ API giao tiếp của Stringee hiện đang được tin dùng bởi các doanh nghiệp ở mọi quy mô, lĩnh vực ngành nghề như TPBank, VOVBacsi24, VNDirect, Shinhan Finance, Ahamove, Logivan, Homedy,  Adavigo, bTaskee…

Quý bạn đọc quan tâm xin mời đăng ký NHẬN TƯ VẤN TẠI ĐÂY: